"Archetyp to praobraz wartości kulturowych, dziedziczony pokoleniowo wzorzec zachowania, odczuwania i myślenia w typowych dla człowieka sytuacjach. Świadomy i pozytywny kontakt z archetypem umożliwia asymilację jego wartości, ich przeżycie i zrozumienie. Zrozumienie archetypowe ma charakter wyższej wiedzy - mądrości, którą można przetłumaczyć na wiele konkretnych sytuacji. Dokonuje się ono przez dotarcie do archetypowych pokładów psychiki w procesie indywiduacji.

    Wartości archetypowe są niezbędne dla indywidualnego spełnienia w kulturze. Utrata więzi z archetypem może osiągać rozmiary masowe i powodować degenerację kultury, upadek życia duchowego, podporządkowanie życia wartościom materialnym, a w stosunkach międzyludzkich kult władzy i ciała (fortyfikowanie ego).

    Przebudzenie archetypowe umożliwia dotarcie do głębszych wartości i stwarza podstawy do nie tylko społecznej i psychologicznej, ale także duchowej niezależności, tj. wynikającej z osobistego doświadczenia pierwotnie nieuświadomionych wartości zbiorowych.

    W każdej kulturze podstawowymi wartościami archetypowymi, określonymi symbolicznie, są według Junga:

   Cień - archetyp niedoskonałości, względności przeciwieństw w doświadczeniu psychicznym, względności dobra i zła postrzeganego z perspektywy jednostkowej,

    Anima - symbol pierwiastka żeńskiego u mężczyzny (cechy fizyczne i psychiczne),

    Animus - symbol pierwiastka męskiego u kobiety,

    Stary Mędrzec - symbol ducha, archetyp wartości kulturowych,

    Wielka Matka - symbol życia, archetyp natury,

  Jaźń - archetyp doskonałości i pełni, synteza wewnętrznych przeciwieństw, obraz Boga w nieświadomości."

Zenon Waldemar Dudek, Jungowskie Inspiracje ALBO albo, 1991